Βούρλο, το παρεξηγημένο φυτό και οι χρήσεις του

Ένα από τα “παρεξηγημένα” φυτά της ελληνικής υπαίθρου που ομορφαίνει με την απλότητά του τις όχθες από τις λίμνες και τα ποτάμια της πατρίδας μας θα γνωρίσουμε στο σημερινό μας ταξίδι αλλιώς. Ο λόγος για το Βούρλο που συναντήσαμε στις όχθες της λίμνης Βόλβης.

Βοτανική

Το Βούρλο αλλιώς Βρούλο ,γνωστό επίσης και ως Κουροβουλιά ή Νεροβουλιά με λατινική ονομασία Juncus ανήκει στην οικογένεια Juncaceae που περιλαμβάνει πάνω από 400 είδη. Τα περισσότερα είδη Juncus τα συναντούμε αποκλειστικά σε υγροτόπους. Πρόκειται για όρθιο ,φουντωτό μακρόβιο φυτό που μοιάζει με γρασίδι και συνήθως έχει ύψος 1-1,2 μ. Διαθέτει στενόμακρα, λογχοειδή και μυτερά, πράσινα φύλλα.

Η ακριβής προέλευση του φυτού είναι ασαφής αλλά πιθανόν προέρχεται από την περιοχή της Μεσογείου και της δυτική Ευρώπης. Στην Ελλάδα είναι πολύ κοινό και είδος που το βρίσκουμε σε λίμνες, έλη και ποτάμια.

Δοϊράνη: Απόδραση στη Λίμνη των Συνόρων (A’ μέρος)

Το Βούρλο είναι στην πραγματικότητα φυτό ζιζάνιο βιοτόπων και βοσκοτόπων καθώς είναι χωροκατακτητικό είδος αναπτυσσόμενο πολύ γρήγορα. Γι’ αυτό σήμερα γίνεται η χρήση του για σταθεροποίηση σε όχθες κι εκβολές ποταμών.

Το Βούρλο και οι χρήσεις του στην καθημερινότητα

Στην ελληνική γλώσσα το Βούρλο ταυτίστηκε με την κουταμάρα. Αυτό γιατί οι άνθρωποι το βλέπουν ως εξαιρετικά απλό και ασήμαντο είδος, που δεν χρειάζεται καμία φροντίδα. Στην πραγματικότητα όμως ειδικά παλαιότερα είχε αρκετές χρήσεις.

Δείτε το βίντεο με χρήσεις του βούρλου από την Votaniki

Οι βλαστοί του βούρλου έχουν σημαντική χρήση στην καλαθοπλεκτική. Στη Λήμνο από Βούρλο κατασκευάζουν το Τυριβολιό, το γνωστό καλαθάκι για το τυρί. Επίσης από βούρλο κατασκευάζουν και μεγαλύτερα καλάθια όπως και τις Φρουκαλιές ( παλιές χειροποίητες σκούπες). Παρομοίως στην άλλη πλευρά του πλανήτη, το είδος Juncus kraussii χρησιμοποίησαν οι Αβορίγινες της Αυστραλίας για να κατασκευάσουν κορδόνια, πετονιές , υφαντά χαλιά και καλάθια .

Osyris alba, το Σκουπόχορτο της ελληνικής υπαίθρου

Παραδοσιακές σκούπες φτιάχνονται και από το Osyris alba

Υλικό για Μόνωση

Με τα λεγόμενα κουφά βούρλα, που όπως προδίδει το όνομα τους είναι κούφια στο εσωτερικό του βλαστού τους, επιχρίζονταν τα καλάμια της στέγης πριν τοποθετηθεί η λάσπη. Αυτό λειτουργούσε ως μόνωση. Σε άλλες περιοχές της Λήμνου νησιού αντί για βούρλα, έβαζαν φύκια (κομδιές).

Από ένα είδος Βούρλου ,το Juncus effusus που οι Ιάπωνες αποκαλούν igusa γίνεται η ύφανση του μαλακού επιφανειακού καλύμματος των χαλιών τατάμι.

Φαρμακευτική χρήση

Από το Εργαστήριο Φαρμακολογίας του Τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων μαθαίνουμε πως το Βούρλο(είδος Juncus alpinus-alpinus) εμφανίζει αντιφλεγμονώδεις, διουρητικές, αντιπυρετικές, μαλακτικές και ηρεμιστικές ιδιότητες. Υπό τη μορφή αφεψήματος (τσάι) μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε για την αντιμετώπιση της χρόνιας δυσκοιλιότητας, του πονόλαιμου, του ίκτερου, του οιδήματος και των λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος. Χορηγείται υπό τη μορφή αφεψήματος (τσάι: δύο κουταλιές των αποξηραμένων φύλλων και ρίζας βράζουν σε 1L νερό για 5-10min, 3 φορές την ημέρα).