H Πύλη της Άννας Παλαιολογίνας στα Κάστρα της Θεσσαλονίκης

Μια από τις άγνωστες γωνιές της Θεσσαλονίκης θα γνωρίσουμε σήμερα, την Πύλη που αποδίδεται σε μια Αυτοκράτειρα, και είναι γνωστή ως “Πύλη της Άννας Παλαιολογίνας” . Βρίσκεται σε ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της πόλης ,τα Κάστρα που συγκεντρώνουν πλήθος επισκεπτών αλλά τα προτιμούν και οι Θεσσαλονικείς για την καθημερινότητά και την βόλτα τους .

Που βρίσκεται

Στα Κάστρα της Θεσσαλονίκης λίγο πιο κάτω από το Επταπύργιο ή Γεντι Κουλέ βρίσκεται η πλατεία των Αγίων Αναργύρων με την ομώνυμη πλατεία και σήμα κατατεθέν της τον αιωνόβιο πλάτανο. Απέναντι και δίπλα στην στην κύρια πύλη των τειχών (την αποκαλούμενη από τους Θεσσαλονικείς Πορτάρα) βρίσκεται η μικρότερη Πύλη της Άννας Παλαιολογίνας.

Η ιστορία της Αυτοκράτειρας Άννας Παλαιολογίνας

Η Άννα ή Jovanna ή Ιωάννα της Σαβοΐας γεννήθηκε το 1306 στο Σαμπερί του Δουκάτου της Σαβοΐας,στη σημερινή Γαλλία. Ήταν κόρη του Αμεδαίου Ε’ της Σαβοΐας. Στην Δύση ήταν γνωστή ως Ιωάννα της Σαβοΐας καθώς αυτό ήταν το καθολικό της όνομα. Όταν νυμφεύθηκε τον αυτοκράτορα Ανδρόνικο Γ’ Παλαιολόγο πήρε το όνομα Άννα. Τον Ιούνιο του 1332 η Άννα απέκτησε γιο ο οποίος αργότερα έγινε αυτοκράτορας με το όνομα Ιωάννης Ε’ Παλαιολόγος. Μετά τον θάνατο του Ανδρόνικου η Άννα διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην πολιτική ζωή της αυτοκρατορίας.

Το 1352 η Θεσσαλονίκη δεχόταν την απειλή του Σέρβου ηγεμόνα Στέφανου Δουσάν. Η Άννα μετέβη ως απεσταλμένη του στην Θεσσαλονίκη και μέσω των διαπραγματεύσεων που διεξήγε η πόλη σώθηκε. Η Άννα παρέμεινε και διοίκησε την Θεσσαλονίκη έως το θάνατο της το 1365. Κατά τη διάρκεια της παραμονής της στην Θεσσαλονίκη έκανε πολλά έργα και διάφορες δωρεές σε μοναστήρια της πόλης. Έτσι σε μία αρκετά ταραγμένη περίοδο για την αυτοκρατορία , η αυτοκράτειρα Άννα αποτέλεσε μία αγαπητή προσωπικότητα για τους υπηκόους της και αποκατέστησε την ειρήνη στη Θεσσαλονίκη.

Η επιγραφή που μαρτυρά την Ιστορία

Η αυτοκράτειρα Άννα Παλαιολογίνα, από τα πρώτα μελήματα που αναλαμβάνει είναι και η κατασκευή νέων οχυρωματικών έργων. Επιμελείται τα ανατολικά τείχη ανοίγοντας και δύο νέες πύλες προς την Ακρόπολη. Στην Πύλη της Άννας της Παλαιολογίνας ,στην δεξιά παραστάδα σώζεται ακόμη η επιγραφή που μαρτυρά την ιστορία της.”Ανηγέρθη η παρούσα πύλη ορισμώ της κραταιάς και αγίας ημών κυρίας και δεσποίνης κυράς Άννης της Παλαιολογίνης υπηρετήσαντος καστροφύλακος Ιωάννου Χαμαετού… τω ΣΩΔΞ΄ έτη ινδικτιώνι Θ΄”.

Αποκαλύπτεται μεταφράζοντας την επιγραφή πως η πύλη κατασκευάστηκε με εντολή της αυτοκράτειρας του Βυζαντίου, της Αννας της Παλαιολογίνας όταν υπηρετούσε ως φύλακας του Κάστρου ο Ιωάννης Χαμαετός ενώ η χρονολογία κατασκευής της ανάγεται στα 1355-1356.

Η Πύλη της Άννας Παλαιολογίνας οδηγούσε στην εκτός των τειχών περιοχή. Ήταν η πύλη απ’ όπου οι κάτοικοι από τον Χορτιάτη και τις γύρω περιοχές έφερναν στην πόλη τα προϊόντα τους ακολουθώντας το λεγόμενο “βυζαντινο μονοπατι του Ασβεστοχωρίου”. Διαβάστε εδώ για το άγνωστο πέτρινο γεφύρι της Θεσσαλονίκης και το βυζαντινό μονοπάτι.

Την επόμενη φορά λοιπόν που θα βρεθείτε στα Κάστρα της Θεσσαλονίκης κι αφού θαυμάσετε την Μονή Βλατάδων με το υπέροχο μπαλκόνι της και πριν κατηφορίσετε στον Πύργο του Τριγωνίου, κάντε μια στάση στην πύλη της αυτοκράτειρας που αν και καταγόμενη από την μακρινή Σαβοΐα αγάπησε τόσο τη Θεσσαλονίκη.