Συμπληρώνονται 77 χρόνια σήμερα από τη μέρα που άλλο ένα έγκλημα των Γερμανών στιγμάτισε έναν ολόκληρο τόπο. Το Thesekromi σας γνωρίζει το μνημείο που αφορά την άγνωστη σε πολλούς εκτέλεση 17 Ελλήνων πατριωτών από τους Γερμανούς λίγο έξω από το Ασβεστοχώρι, στην περιοχή του σημερινού οικισμού της Εξοχής.
Τοποθεσία
Λίγο έξω από τη Θεσσαλονίκη ανηφορίζοντας τον οδικό άξονα προς τον ορεινό όγκο του Χορτιάτη και λίγο πριν το Γ.Ν. Παπανικολάου, παλαιότερα γνωστό ως Σανατόριο Ασβεστοχωρίου, θα συναντήσετε την χαρακτηριστική πινακίδα που ενημερώνει για το τραγικό γεγονός του Ιουλίου του 1944 και την εκτέλεση από τους Ναζί 17 Ελλήνων, κατοίκων από το Ασβεστοχώρι και κάποιων υπαλλήλων του Σανατορίου.
Ιστορικό
Την περίοδο της Γερμανικής Κατοχής η περιοχή του Χορτιάτη αλλά και των τριγύρω περιοχών όπως το Δάσος Κουρί και το Ασβεστοχώρι γίνεται καταφύγιο των ανταρτών. Πολλοί νέοι από το Ασβεστοχώρι εντάσσονται στο ΕΑΜ και ακολουθούν τον ένοπλο αγώνα. Το Ασβεστοχώρι συχνά γίνεται φιλόξενο καταφύγιο για αντάρτες καθώς οι ντόπιοι δεν διστάζουν να τους υποδεχτούν και να τους κρύβουν στα σπίτια τους. Το ίδιο συμβαίνει και στο Σανατόριο όπου τρόφιμοι και διεύθυνση παρείχαν στο ΕΑΜ φαρμακευτικό υλικό και καταφύγιο στους αγωνιστές.
Η επιδρομή στο Σανατόριο
Μετά την αλλαγή στη Διοίκηση του Σανατορίου και την άρνηση του νέου Διοικητή να παράσχει φάρμακα για τον αγώνα τα στελέχη του ΕΛΑΣ αποφάσισαν να πραγματοποιήσουν εισβολή στο Σανατόριο. Την νύχτα της 12ης Ιουλίου, πράγματι επιτέθηκαν στη φρουρά του Σανατορίου και σε Γερμανική περίπολο με αποτέλεσμα να σκοτώσουν δύο αξιωματικούς και να τραυματίσουν δύο στρατιώτες ενώ συνέλαβαν και τρεις πληροφοριοδότες των Γερμανών που παρίσταναν τους ασθενείς. Οι αντάρτες τελικά μετά από λίγες μέρες σκότωσαν και τους δυο συνεργάτες των Γερμανών καθώς και και τον διευθυντή του Σανατορίου ενώ πήραν μαζί τους και αρκετά φάρμακα.
Η εκτέλεση ως Αντίποινα
Οι Γερμανοί δεν άφησαν αυτήν την επίθεση τόσο κοντά στη Θεσσαλονίκη χωρίς αντίποινα. Αν κι εκτέλεσαν άμεσα στις 20 Ιουλίου στο Δάσος Κουρί τρείς κατοίκους του χωριού δεν σταμάτησαν εκεί.
Στις 26 Ιουλίου 1944 πραγματοποιήθηκε η μεγάλη επιχείρηση των γερμανικών στρατευμάτων και η εκτέλεση των Ελλήνων πατριωτών στο Ασβεστοχώρι.
Το Ασβεστοχώρι ένιωσε το μένος του διαβόητου Γερμανού επιλοχία Σούμπερτ. Οι ναζί συγκέντρωσαν με τη βία όλους τους κατοίκους του στο πάρκο του χωριού.
Οι Γερμανοί και οι συνεργάτες τους δεν σεβάστηκαν ούτε τους αρρώστους. Έναν από αυτούς τον Σωτήρη Δημάκα, παρόλο που ήταν στο κρεβάτι από ελονοσία, τον έσυραν στο πάρκο χτυπώντας τον σε όλη τη διαδρομή, με αποτέλεσμα να μην αντέξει και να πεθάνει.
Κατόπιν υποδείξεως ενός προδότη διάλεξαν 17 άνδρες, τους μετέφεραν σε κάποιο σπίτι και τους ανέκριναν. Αφού κάνεις από τους γενναίους πατριώτες δεν ομολόγησε το παραμικρό τους οδήγησαν για εκτέλεση. Το σημείο που επιλέχθηκε ήταν λίγο έξω από το Σανατόριο, στο ρέμα Ασβεστοχωρίου, εκεί που είχαν χάσει τη ζωή τους οι Γερμανοί στρατιώτες στην συμπλοκή της 12ης Ιουλίου.
Τον ομαδικό τάφο είχαν σκάψει οι συγγενείς των θυμάτων, που με βία τους υποχρέωσαν οι αποκαλούμενοι Σουμπερίτες.
Το Μνημείο βρίσκεται κοντά στον οικισμό της Εξοχής κι αν αποφασίσετε να το επισκεφθείτε συνδυάστε το με το Συμμαχικό Νεκροταφείο της Εξοχής όπου βρίσκονται θαμμένοι στρατιώτες του Ά Παγκοσμίου Πολέμου ή με το Πέτρινο Γεφύρι που βρίσκεται επίσης στον ίδιο οδικό άξονα με το Μνημείο.
