Για μια ακόμη φορά περιδιαβαίνοντας στις ομορφιές της ελληνικής Φύσης θα γνωρίσουμε ένα από τα δώρα του Φθινοπώρου που φυτρώνει μόνο του στις πλαγιές ,τα βουνά αλλά ακόμα και σε παραθαλάσσιες περιοχές. Ο λόγος για το Κυκλάμινο, το φυτό που στην Ιαπωνία συμβολίζει την αγάπη.
Βοτανική
Το Κυκλάμινο είναι από τα πιο όμορφα και διαδεδομένα αγριολούλουδα της ελληνικής υπαίθρου. Στην Ελλάδα συναντώνται πέντε είδη. Δεν είναι παρά μια μια πολυετής, χαμηλή πόα με ύψος από 7-15 εκατοστά. Τα φύλλα του έχουν σχήμα καρδιάς ενώ τα άνθη του έχουν ροζ, μωβ λιλά, ή λευκό χρώμα με χαρακτηριστικό σχήμα.
Η ανθοφορία και η συγκομιδή γίνονται τους φθινοπωρινούς μήνες από τον Σεπτέμβριο και σε κάποιες περιοχές έως και τον Απρίλιο. Το πιο κοινό είδος κυκλάμινου στην Ελλάδα είναι το Κυκλάμινο το Γραικό. Ο λαός το ονομάζει αλλιώς και Σκυλάκι, Λαγουδάκι ή Κοπελούλες. Το συγκεκριμένο Kυκλάμινο ανθίζει τη φθινοπωρινή περίοδο και έχει πυκνά μωβ άνθη. Αναπτύσσεται σε περιοχές με χαμηλό υψόμετρο και είναι ιδιαίτερα διεσπαρμένο σε χέρσες περιοχές. Άλλο είδος Κυκλάμινου είναι το Κυκλάμινο το Κισσόφυλλο το ποιο βρίσκουμε σε μεγαλύτερα υψόμετρα με τα φύλλα του να σχηματίζουν ελαφρές γωνίες που ομοιάζουν με του Κισσού.
Προέλευση και ονομασία
Το Κυκλάμινο είναι μέλος της οικογένειας Primrose -Πρίμουλες και αναπτύσσεται κυρίως στη Μεσόγειο. Το Κυκλάμινο περιλαμβάνει 23 γνωστά είδη, με εξάπλωση στη μεσογειακή περιοχή και ανατολικά μέχρι τον Καύκασο και το Ιράν. Το είδος που καλλιεργείται κι έχει αποκτήσει την ιδιότητα του φυτού εσωτερικού χώρου – Cyclamen Persicum – κατάγεται από την Περσία.
Το Κυκλάμινο οφείλει την ονομασία του στην ελληνική λέξη «κύκλος». Αυτό διότι ο πεπλατυσμένος κόνδυλος της ρίζας του φυτού είναι κυκλικός
Συμβολισμός
Το Κυκλάμινο έχει καθιερωθεί να συμβολίζει την αγάπη και την αφοσίωση και ως εκ τούτου φυτεύτηκε δίπλα σε παλιά μοναστήρια και αυλές εκκλησιών στις χώρες της Μεσογείου. Στην Ιαπωνία το Κυκλάμινο είναι το ιερό λουλούδι της αγάπης.
Το Kυκλάμινο το κυπριακό Cyclamen Cyprium από το 2006 έχει καθιερωθεί ως το εθνικό φυτό της Κύπρου
Ιδιότητες και χρήσεις
Τα μέρη του Φυτού που περιέχουν τις δραστικές ουσίες είναι κυρίως η Ρίζα και οι Κόνδυλοι. Αυτή είναι κυρίως η Κυκλαμίνη (τοξική σαπωνίνη).Το Κυκλάμινο εμφανίζει καθαρτικές, , διουρητικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Κατά την αρχαιότητα, η ρίζα του κυκλάμινου χρησιμοποιούνταν για τις πυώδεις φλεγμονές. Στη λαϊκή ιατρική εφαρμόζεται εξωτερικά στο δέρμα υπό τη μορφή αλοιφής. Το κατάπλασμα των νωπών κονδήλων του φυτού συνιστάται κατά των τοπικών οιδημάτων, των αποστημάτων και των φλεγμονών του δέρματος.
Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος (23-79 μ.Χ.) αναφέρει στα γραπτά του πως το φυτό χρησιμοποιήθηκε ως δηλητήριο που εφαρμόστηκε στα βέλη στην αρχαία Ρώμη.
Εφαρμόζεται εξωτερικά στο δέρμα ως αντιφλεγμονώδες υπό τη μορφή καταπλάσματος (των νωπών κονδύλων). Yπό τη μορφή αλοιφής (της νωπής ρίζας και των κονδύλων) ως ανθελμινθικό και διουρητικό. Τέλος υπό τη μορφή βάμματος (σε αναλογία 1:7 του ξηρού βοτάνου με αιθυλική αλκοόλη, το οποίο αναμιγνύεται σε 4 μέρη νερό, 2-3 φορές την ημέρα) στην ομοιοπαθητική θεραπεία.
Ωστόσο λόγω της πολύ συχνής εμφάνισης σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών όπως έμετος, ερεθισμός του εντέρου, εφίδρωση, εμβοές και μυϊκές συσπάσεις, η χρήση του σήμερα είναι περιορισμένη.
Προειδοποίηση: Δεν συνιστάται η χρήση παρασκευασμάτων βοτάνων χωρίς την ενημέρωση του θεράποντα ιατρού ή φαρμακοποιού. Ενδέχεται οι ουσίες που περιέχουν να αλληλεπιδράσουν με το/τα φάρμακα, που ήδη παίρνει ο ασθενής και να εξουδετερώσουν τη θεραπευτική τους δράση ή να προκαλέσουν τοξικότητα. Μπορεί επίσης, να επιβαρύνουν περεταίρω εξασθενημένες ζωτικές λειτουργίες με κίνδυνο για την υγεία και την ζωή του ασθενούς.
Με τα μεγάλα φύλλα των κυπριακών κυκλάμινων παρασκευάζονται τα παραδοσιακά Κυπριακά Κουπέπια (ντολμάδες)
Πηγή
Εργαστήριο Φαρμακολογίας Πανεπιστήμιου Ιωαννίνων
