Περιδιαβαίνοντας την ιστορική συνοικία των Εξοχών στην σημερινή οδό Βασιλίσσης Όλγας της Θεσσαλονίκης καθημερινά περνάμε και οι περισσότεροι προσπερνάμε τα όμορφα και εντυπωσιακά κτίρια. Το Thesekdromi με την ευκαιρία του Open House βρέθηκε στο Κτίριο Μέλισσα και σας μεταφέρει την ιδιαίτερη ομορφιά του και την ιστορία του.
Ιστορία
Το Κτίριο Μέλισσα έχτισε το 1896 ο Τούρκος έμπορος Οσμάν Αλή Μπέη με σχέδια του Γάλλου αρχιτέκτονα Frederic Charnot. Ο αρχιτέκτονας συνδύασε τα νεοκλασικά με πολλά αναγεννησιακά στοιχεία ως θιασώτης του εκλεκτικιστικού ρεύματος της εποχής. Το 1908 την αγόρασε ο Αθανάς Σοπώφ, εμπορικός ακόλουθος της Βουλγαρίας. Από το 1909 στέγασε την Εμπορική Υπηρεσία της Βουλγαρίας και από το 1914 το Γενικό Προξενείο της. Το 1913 ο ίδιος ο βασιλιάς της Βουλγαρίας Φερδινάνδος Β΄ παρέμεινε στα διαμερίσματα της έπαυλης.
Με τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο εγκαθίστανται στο κτίριο οι συμμαχικές δυνάμεις των Αγγλογάλλων.Οι σύμμαχοι προχώρησαν μάλιστα σε πλειστηριασμό των επίπλων και στην καταστροφή του βουλγαρικού αρχείου.
Το 1916, τη χρονιά του Κινήματος της Εθνικής Άμυνας της Θεσσαλονίκης, φιλοξενήθηκε στο κτίριο η περίφημη τριανδρία, ο Ελευθέριος Βενιζέλος ,ο Ναύαρχος Κουντουριώτης, και ο Στρατηγός Δαγκλής.
Με την Μικρασιατική καταστροφή το 1922 στέγασε αρχικά 80 ορφανά που έφθασαν στη Θεσσαλονίκη από το ορφανοτροφείο της Σμύρνης και μετατράπηκε έτσι στο Ορφανοτροφείο Μέλισσα μέχρι το 1970. Το έργο ανέλαβε το Σωματείο Δεσποινίδων «Η Μέλισσα» που τα έθεσε υπό την προστασία του τα παιδιά ιδρύοντας το ορφανοτροφείο για τα πολλά προσφυγόπουλα της Μικράς Ασίας.
Συνολικά περίπου τριακόσια παιδιά αγόρια και κορίτσια είχαν βρει στέγη στο ορφανοτροφείο. Χάρη στην προσπάθεια της πρώτης διευθύντριας Αικατερίνης Κοντοστάθη – Τουρτούρη αποτέλεσε πραγματικό καταφύγιο για τα παιδιά αυτά. Με τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο και την γερμανική Κατοχή από το 1941 έως 1945 το κτίριο φιλοξένησε τα γερμανικά στρατεύματα. Με την λήξη του πολέμου τα παιδιά επέστρεψαν.
Το παλιό κτiριο στέγασε το ορφανοτροφείο έως και το 1977. Μετά και από τις ζημιές του σεισμού το Ίδρυμα Μέλισσα μεταφερθηκε στο Πανόραμα, όπου βρίσκεται μέχρι και σήμερα.
Αρχιτεκτονική
Από την αρχική χρήση το κτίριο αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα πολυτελούς κατοικίας, εκλεκτικιστικού ρυθμού. Χαρακτηριστικό στοιχείο αποτελεί η συμμετρία των όψεών και οι ανάγλυφες διακοσμήσεις.
Ιδιαίτερο γνώρισμα της πολυτελούς κατασκευής ήταν η μεγάλη εντυπωσιακή είσοδος με το μεγάλο τόξο σε συνδυασμό με μεγάλο κι εντυπωσιακό εξώστη.
Οι όψεις είναι απόλυτα συμμετρικές ως προς τον κάθετο άξονά τους και οι σκάλες επιβλητικές και στις δύο εισόδους της. Ιδιαίτερα εντυπωσιάζουν τα ανάγλυφα διακοσμητικά στοιχεία, όπως αετώματα σε κάθε παράθυρο, τα διακοσμητικά κλειδιά πάνω από τα ανοίγματα, οι πεσσοί, τα επίκρανα και τα περίτεχνα μαρμάρινα φουρούσια που στηρίζουν τον εξώστη.
