Το Τhesekdromi συνεχίζοντας να περιδιαβαίνει στην αγαπημένη του Θεσσαλονίκη παρουσιάζει το σημαντικότερο προσκύνημα της πόλης . Ο Άγιος Δημήτριος ,ο ναός που όλοι οι Θεσσαλονικείς όπου κι αν βρεθούν “κουβαλάνε “μαζί τους..
Ιστορικό του ναού
Ο Άγιος Δημήτριος έζησε και μαρτύρησε στη Θεσσαλονίκη στα ρωμαϊκά χρόνια .Ήταν η εποχή των μεγάλων Χριστιανικών Διωγμών του Διοκλητιανού και του Μαξιμιανού Ἐρκούλιου (284-305 μ.Χ). Στο σημείο του μαρτυρίου του αγίου υπήρχε εκείνη την εποχή Ρωμαϊκό Λουτρό. Με το Διάταγμα των Μεδιολάνων (περί ανεξιθρησκείας το 313μΧ ) όταν και δόθηκε η δυνατότητα στους Χριστιανούς, χτίσθηκε πάνω από τον τάφο του αγίου ένας μικρός ναός («οικίσκος»).
Ο ναός του 5ου αιώνα
Το 413 μΧ ο τόπος που μαρτύρησε ο Άγιος Δημήτριος έχει αποκτήσει μεγάλη φήμη και πλήθος πιστών συρρέουν στην Θεσσαλονίκη. Ανάμεσά τους κι ο έπαρχος του Ιλλυρικού Λεόντιος που κατά θαυματουργικό τρόπο έγινε καλά από βαριά ασθένεια. Αυτός αφού θεραπεύθηκε, από ευγνωμοσύνη προς τον Άγιο έκτισε στη θέση του «οικίσκου» μεγάλη τρίκλιτη βασιλική .
Τότε ολόκληρο το συγκρότημα του αρχαίου λουτρού, που φυλακίστηκε ο Άγιος Δημήτριος διατηρήθηκε και διασκευάσθηκε σέ κρύπτη που σώζεται μέχρι σήμερα.
Ο ναός αυτός κάηκε περίπου το 626-634 μΧ. Στην κρύπτη ήταν που έτρεχε σύμφωνα με την παράδοση , το άγιο “μύρο” του που προσφερόταν στους πιστούς σε μικρά πήλινα αγγεία κι έδωσαν στον άγιο το προσωνύμιο Μυροβλύτης.
Μεγάλες καταστροφές και λεηλασίες συνέβησαν στην Θεσσαλονίκη όπως και στο ναό κατά την άλωση της πόλης από τούς Σαρακηνούς το 904 μΧ και από τούς Νορμανδούς το 1118 μΧ . Το 1493, μετά την κατάκτηση της Θεσσαλονίκης από τους Τούρκους, ο ναός μετατράπηκε σε τζαμί ,το λεγόμενο Kasimiye Camii.
Το σκήνωμα του αγίου Δημητρίου εκλάπη από τους Νορμανδούς κατά την άλωση της πόλης το 1185 και βρέθηκε τελικά στο μοναστήρι του Σαν Λορέντζο ιν Κάμπο της Β. Ιταλίας .
Παναγιωτάτου Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης κ.κ. Παντελεήμονα του Β
”Η κάρα και μέρος των λειψάνων του Αγίου επιστράφηκαν το 1978 χάρη στις ενέργειες και τις παρακλήσεις του Παναγιωτάτου Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης κ.κ. Παντελεήμονα του Β’
Η πυρκαγιά του 1917
Το 1917 ήταν το έτος που σημάδεψε την Θεσσαλονίκη με την “Μεγάλη Πυρκαγιά” της 5ης Αυγούστου. Η πυρκαγιά κατέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος της πόλης της Θεσσαλονίκης. Ανάμεσα στα κτίρια που υπέστησαν μεγάλη καταστροφή ήταν και ο Άγιος Δημήτριος. Η Θεσσαλονίκη έκανε αρκετό καιρό να επουλώσει τις πληγές από αυτήν την καταστροφή.
Ο ναός μετατράπηκε σε ερείπια ενώ οι αναστηλωτικές εργασίες κράτησαν πάνω από 30 χρόνια. Πάρα πολλά ψηφιδωτά καταστράφηκαν ολοσχερώς και πλέον σώζονται ελάχιστα που χρονολογούνται από τον 5ο ως τον 9ο αιώνα.
Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας ο ναός μετατράπηκε σε τζαμί ( Kasimiye Camii). Όσοι Χριστιανοί όμως επιθυμούσαν να προσκυνήσουν τον τάφο πλήρωναν ώστε να τους επιτραπεί η προσκύνηση.
Ο τάφος του Λουκά Σπανδούνη ή Σπανδωνή
Πάνω από τη λάρνακα με τα λείψανα του Αγίου Γρηγορίου, στον τοίχο, βρίσκεται ο λαξευμένος τάφος ενός πλούσιου προύχοντα της Θεσσαλονίκης Λουκά Σπανδούνη. Αυτός όταν η πόλη κυριεύτηκε από τους Οθωμανούς πλήρωνε βαρύτατο φόρο ώστενά παραμένει ὁ Ναός στη διάθεση των Χριστιανών. Τάφηκε εντός του ναού το 1481.
Σημαντικό ρόλο στην αναστήλωση του 1949 είχε ο αρχιτέκτονας Αριστοτέλης Ζάχος, που είχε κρατήσει σημειώσεις, σχέδια και φωτογραφίες και με τη συνεργασία των Γ. Σωτηρίου, E. Hebrard, Α. Ορλάνδου, Α. Ξυγγόπουλου, Σ. Πελεκανίδη, κ.ά., ο ναός αναστηλώθηκε «εκ βάθρων» .
Το 1988 ο ναός ανακηρύχθηκε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO
Aπό το 1988 η κρύπτη του ναού λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος (μουσειακή έκθεση).H κρύπτη αποτελεί επίσης μέχρι σήμερα λατρευτικό χώρο και πιθανότατα είναι ο ακριβής τόπος που μαρτύρησε ο Άγιος.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Συγκλονιστική εμπειρία είναι η συμμετοχή στην βραδινή Θεία Λειτουργεία στο χώρο της κρύπτης του Αγίου Δημητρίου Κάθε Παρασκευή βράδυ, όλο το χρόνο 9-11μμ.
Πηγή
Ι. Ν. Αγίου Δημητρίου Πολιούχου Θεσσαλονίκης
