Μετά την Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου, το οδοιπορικό στο Περιβόλι της Παναγίας συνεχίζεται στην Ιερά Μονή Φιλοθέου, το 12ο στην ιεραρχία μοναστήρι του Αγίου Όρους.
Η Ιερά Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Φιλοθέου χτίστηκε από τον Άγιο Φιλόθεο, εξ ου και το όνομά της. Ο Όσιος Φιλόθεος ήταν μαθητής του Αγίου Αθανασίού του Αθωνίτη. Με την ίδρυση της η μονή ήταν γνωστή με το όνομα “μικρή μονή της Φτέρης” – στην περιοχή Κράββατος – εκεί όπου σήμερα υπάρχει το παρεκκλήσι του προφήτη Ηλία. Αξίζει να σημειωθεί πως στο μοναστήρι είχε υπάρξει ηγούμενος ο Άγιος Διονύσιος ο εν Ολύμπω.Εκεί ασκήτεψε ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, ο οποίος είναι γνωστός για το έργο του κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Το καθολικό της μονής χτίστηκε το 1746 και είναι αφιερωμένο στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου.
Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της γλυκοφιλούσας
Ξακουστή είναι επίσης η εικόνα της Παναγίας της γλυκοφιλούσας, γνωστή για την θαυματουργή της υπόσταση. Στη μονή φυλάσσεται το δεξί χέρι του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου καθώς και πολλά άλλα εκκλησιαστικά κειμήλια. Η εικόνα της Παναγίας της γλυκοφιλούσας έχει έρθει στο μοναστήρι με θαυμαστό τρόπο. Συγκεκριμένα λέγεται πως κατά την περίοδο της εικονομαχίας μια ευσεβής γυναίκα η Βικτώρια πέταξε την εικόνα στην θάλασσα. Η θαυματουργή εικόνα στη συνέχεια βρέθηκε από τον ηγούμενο της μονής στις Ανατολικές ακτές του Αγίου Όρους.Εκεί σήμερα υπάρχει αγίασμα με σταθερή ποσότητα και θερμοκρασία ύδατος, ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών.
Η νεότερη ιστορία και ο Εφραίμ της Αριζόνας
Η Ιερά Μονή Φιλοθέου έχει προσφέρει στον Ελληνισμό και την εκκλησία ήδη από τα χρόνια του Κοσμά του Αιτωλού, μεγάλο ιεραποστολικό έργο. Το έργο της όμως δεν «κλείνει» εκεί.
Στις 26 Σεπτεμβρίου 1947 μπαίνει στο Όρος ο γέροντας Εφραίμ της Αριζόνας .Ο γέροντας που έμελλε να αλλάξει την ιστορία στα δρώμενα του μοναστηριού, του Αγίου Όρους και του Ελληνισμού γενικότερα.
Μετά το πέρασμά του από την αδελφότητα του Ιωσήφ του Ησυχαστή, αναλαμβάνει τον ηγουμενικό «θρόνο» της Ιεράς Μονής Φιλοθέου. Παράλληλα επανδρώσε πολλά μοναστήρια του Αγίου Όρους (Ξηροποτάμου, Κωνσταμονίτου και Καρακάλλου) αλλά και της κεντρικής Ελλάδας. Μετά από μια επίσκεψή του στον Καναδά ξεκίνησε η δράση του στην άλλη μεριά του Ατλαντικού, ιδρύοντας στο βάθος του χρόνου 19 μοναστήρια!
Η φυσική ομορφιά της Μονής
Το μοναστήρι είναι χτισμένο στο μεγαλύτερο υψόμετρο ( 310μ) από κάθε άλλη Μονή στο Άγιο Όρος. Φημίζεται για το πανέμορφο ηλιοβασίλεμα που προβάλει φωτίζοντας την μονή. Μπορεί κανείς να απολαύσει μια όμορφη πνευματική συζήτηση με κάποιον μοναχό στο “φλαμούρι” ή στο “σαλονάκι” με τους κορμούς έξω από τη Μονή. Να κάνει μια μικρή βόλτα στα μονοπάτια και να δει το καταπράσινο τοπίο. Αλλά κυρίως να νιώσει την ιερότητα του χώρου βιώνοντας το νόημα της ορθόδοξης μοναστικής ζωής.
