Το Thesekdromi συνεχίζει να σας ταξιδεύει στα όμορφα τοπία, παράλληλα όμως σας ταξιδεύουμε μέσα από τις γεύσεις και σε έθιμα που έχουν ριζώσει στις καρδιές των Ελλήνων. Έτσι λοιπόν μαθαίνουμε τα πάντα για τον μπακαλιάρο της 25ης Μαρτίου!
Γιατί τρώμε μπακαλιάρο την 25η Μαρτίου
Ο μπακαλιάρος τρώγεται όλο τον χρόνο όμως οι περισσότεροι τρώνε το συγκεκριμένο ψάρι την 25η Μαρτίου, ημέρα που τιμάται ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου και παράλληλα σηματοδοτεί την έναρξη της επανάστασης του 1821. Έχετε όμως αναρωτηθεί ποτέ γιατί τρώμε τον μπακαλιάρο και όχι κάποιο άλλο ψάρι ;
Ο λόγος είναι ότι την εορτή του Ευαγγελισμού η εκκλησιά επιτάσσει την κατανάλωση ψαριού. Μπορεί οι περισσότερες περιοχές να βρέχονται από θάλασσα, ωστόσο αυτοί που δεν ζούσαν κοντά στην θάλασσα και δεν είχαν πρόσβαση σε φρέσκο ψάρι θα έμεναν…νηστικοί. Έτσι λοιπόν ο παστός μπακαλιάρος μπορούσε να ταξιδέψει παντού, δεν χρειαζόταν κατάψυξη και φυσικά ήταν είναι και θα είναι …πεντανόστιμος! Συγκεκριμένα το μόνο που χρειάζεται ο μπακαλιάρος για να διατηρηθεί είναι χοντρό αλάτι. Η έλλειψη ψυγείων ενίσχυσε τον μπακαλιάρο και έτσι έχει -δικαιωματικά- την πρώτη θέση στο τραπέζι της εθνικής μας εορτής!
Ο Μπακαλιάρος και οι Βίκινγκς
Σύμφωνα με το βιβλίο του Giovanni de Biasio «Μπακαλιάρος – 100 γευστικοί συνδυασμοί για να μαγειρέψετε και να εντυπωσιάσετε» (μετάφραση Βιολέττα Ζεύκη-Βοργιά, εκδόσεις Μοντέρνοι Καιροί) οι πρώτοι που έπιασαν στα δίχτυα τους μπακαλιάρους ήταν οι Βίκινγκς. Οι μαχητές του Βορρά αλίευαν τις μουρούνες στα γεμάτα ψάρια νερά της νησιωτικής συστάδας Λόφοτεν και για να τις διατηρήσουν τις αποξήραιναν στον παγωμένο αέρα του Βορρά.
Aυτός που έφερε τον τρόπο ψαρέματος και την συντήρηση του μπακαλιάρου ήταν ένας Βενετσιάνος έμπορος που τον έλεγαν Πιέρο Κουερίνι. Ο Πιέρο είχε ζήσει με τους ψαράδες του Λόφοτεν καθώς τον είχαν φιλοξενήσει εκεί μετά από το ναυάγιο του πλοίου του το 1431.
Βέβαια αυτοί που έφεραν την τέχνη του παστού βακαλάου ήταν οι Βάσκοι και τα μεγάλα ταξίδια τους. Εκείνοι ήταν αυτοί που έφτασαν ως τους πλούσιους ψαρότοπους της θάλασσας του Λαμπραντόρ, «κλέβοντας» έτσι το μονοπώλιο του μπακαλιάρου από τις Βόρειες χώρες.
Ένας μύθος λέει μάλιστα πως :
Οι Βάσκοι ψάχνοντας για μεγάλους ψαρότοπους μπακαλιάρου, ανακάλυψαν τυχαία τις ακτές του Καναδά πριν ανακαλύψει ο Κολόμβος την Αμερική.
Το «μπάμ» του 16ου αιώνα
Ο Μπακαλιάρος είχε την τιμητική του από τον 16ο αιώνα καθώς εκατοντάδες τόνοι έκαναν κύκλο στην Ευρώπη στη Μεσόγειο με την Ισλανδία και την Αγγλία να επενδύουν πολύ στην εξαγωγή και στο εμπόριό του. Άλλωστε την εποχή που τα ψυγεία δεν υπήρχαν η μέθοδος με τον παστωμένο βακαλάο έκανε την διανομή του….παιχνιδάκι!
Το εμπόριό του ήταν μάλιστα και η αφορμή να ξεσπάσουν και συγκρούσεις με την πιο πρόσφατη να διαδραματίζεται το 1973 μεταξύ Αγγλίας και Ισλανδίας όπου απαιτήθηκε η επέμβαση του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε.!
Μέχρι στιγμής δεν έχει ανακαλυφθεί ο τρόπος που ο μπακαλιάρος εμφανίστηκε στην Ελλάδα, ωστόσο τα πρώτα δεδομένα έρχονται στην Πελοπόννησο και στην Κορινθία, όπου εκεί γινόταν εμπόριο με την Αγγλία.
Οι Πελλοπονήσιοι έδιναν σταφίδα και έπαιρναν μπακαλιάρο. Έτσι λοιπόν εξηγείται και το γεγονός πως στην Πελοπόννησο υπάρχουν πολλές συνταγές με μπακαλιάρο ανάμεσά στις οποίες και αυτή του πλακί μπακαλιάρου με σταφίδες!
Στην Ελλάδα ο μπακαλιάρος εδραιώθηκε στο γιορτινό τραπέζι τον 15ο αιώνα και έκτοτε έχει καθιερωθεί στο διατροφολόγιο των Ελλήνων. Πρόκειται για ψάρι αγαπητό σε όλη την Ελλάδα και μαγειρεύεται με δεκάδες τρόπους, από σφακιανό στιφάδο μέχρι σούπα επτανησιακή (κοφίσι μπιάνκο).
Οι θρεπτικές αξίες του βακαλάου
Παρά το γεγονός πως φαίνεται ένα λιπαρό ψάρι, η περιεκτικότητά του σε λίπος διαφοροποιείται σημαντικά σε σχέση με τα υπόλοιπα ψάρια. Ανήκει στην κατηγορία των ψαριών με χαμηλά λιπαρά, το λίπος του κυμαίνεται από 0.5-2%. Σε σύγκριση όμως με το κρέας, το λίπος των ψαριών είναι διαφορετικό, καθώς ακόμη και τα πιο λιπαρά ψάρια δίνουν χαμηλότερες θερμίδες σε σχέση με το κρέας γιατί δεν είναι κορεσμένο λίπος.
Είναι ένα ψάρι πλούσιο σε Ω-3, με πρόσφατες μελέτες να δείχνουν ότι βοηθούν στη μείωση της χοληστερίνης, των τριγλυκεριδίων και προστατεύουν τις αρτηρίες μειώνοντας την πίεση.
Παράλληλα είναι πηγή πολλών βιταμινών και ιχνοστοιχείων. Ο μπακαλιάρος είναι πλούσιος σε βιταμίνη Α, η οποία έχει άμεση σχέση με την όραση. Άλλη μια σημαντική βιταμίνη είναι η βιταμίνη D, η οποία είναι υπεύθυνη για την αύξηση και τον εμπλουτισμό των οστών και των δοντιών αλλά και για την απορρόφηση ασβεστίου και φωσφόρου. Ακόμη, οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β, είναι σημαντικές για την υγεία των νευρικών ιστών.
Αξίζει να σημειωθεί πως η συχνή κατανάλωση μπακαλιάρου δυναμώνει τον οργανισμό κόντρα σε καρδιαγγειακά νοσήματα, περιορίζει τον κίνδυνο εγκεφαλικών επεισοδίων ενώ παράλληλα ενδυναμώνει την νοητική δραστηριότητα του εγκεφάλου και τη μνήμη. Επίσης το μουρουνέλαιο είναι στην ουσία έλαιο του ήπατος μπακαλιάρου και είναι μια από τις πιο θρεπτικές ουσίες για τον οργανισμό. Το μουρουνέλαιο το συναντάμε και σε μορφή κάψουλας, όπως βλέπεται και στην παραπάνω φωτογραφία.
Πηγή πληροφοριών: medlabgr.blogspot.com
