Σε έναν ακόμα ιστορικό τόπο μαρτυρίου θα σας ταξιδέψει το Τhesekdromi στις εξορμήσεις του στην Ελλάδα. Ο λόγος για το Καλάμι Βοιωτίας ,ένα χωριό που πλέον δεν υπάρχει πια καθώς το κατέστρεψαν οι Γερμανοί κατακτητές ακριβώς μια ημέρα μετά την σφαγή στο Δίστομο.
Που βρίσκεται
Το Καλάμι Βοιωτίας βρίσκεται στην Στερεά Ελλάδα κοντά στη Λιβαδειά. Είναι ένας μικρός οικισμός πάνω στον επαρχιακό δρόμο Λιβαδειάς-Θήβας. Πήρε το όνομά του από τα πολλά καλάμια που φύτρωναν στο βαλτότοπο, όταν η Κωπαΐδα ήταν ακόμη λίμνη.
Το ιστορικό της Γερμανικής Θηριωδίας
Από τα τέλη Μαΐου του 1944 καθημερινά ένα φορτηγό αυτοκίνητο των Γερμανών ξεκινούσε κάθε μέρα από την Αλίαρτο με κατεύθυνση την ακροποταμιά της Πόντζας. Οι Γερμανοί υποχρέωσαν έξι ‘Έλληνες εργάτες και μαζί με δύο Γερμανούς στρατιώτες φόρτωναν υλικά από τις όχθες του ποταμού και τα μετέφεραν στην Αλίαρτο για τις ανάγκες ενός έργου. Την Κυριακή 11 Ιουνίου πραγματοποιήθηκε το καθιερωμένο δρομολόγιο. Ομάδα ανταρτών επιτέθηκε τραυματίζοντας ελαφρά τους Γερμανούς και πήρε το φορτηγό .
Οι Έλληνες εργάτες κουβάλησαν τους τραυματισμένους στρατιώτες και τους παρέδωσαν στους Γερμανούς. Τότε ο Διοικητής της Αλιάρτου Orts Mayers, μόλις ενημερώθηκε, εξοργίστηκε και κάλεσε τον ταγματάρχη L.Rickert, τον σφαγέα του Διστόμου, να επιβάλει αμέσως αυστηρά αντίποινα. Σύντομα άρχισε η σκληρή εκδίκηση των Γερμανών. Το απόγευμα στις 6.00 το απόγευμα ξεκίνησαν από την Αλίαρτο δύο φορτηγά με πάνοπλους Γερμανούς με κατεύθυνση το Καλάμι. Στο δρόμο εκτέλεσαν ή πήραν μαζί τους όποιον άτυχο κάτοικο συνάντησαν.
Οι Ναζί φθάνουν στο Καλάμι
Οι Γερμανοί δεν άργησαν να φθάσουν στο Καλάμι Βοιωτίας κι ευθύς αμέσως αποβιβάστηκαν από τα αυτοκίνητα τους και άρχισαν να αναζητούν τους κατοίκους. Οι κάτοικοι που είχαν πληροφορηθεί όσα είχαν συμβεί στην Πόντζα, απλά παρακολουθούσαν έντρομοι. Οι στρατιώτες των SS όρμησαν στα σπίτια, άρχισαν το πλιάτσικο και εισέβαλαν στο νερόμυλο του Σπύρου Νάκου. Τον υποχρέωσαν να τους ακολουθήσει με την οικογένειά του. Μπροστά σε ένα μύλο συγκέντρωσαν όλες τις οικογένειες του χωριού, συνολικά 23 άτομα.
Αρχικά διαχώρισαν έξι άνδρες από τα γυναικόπαιδα και τους μετέφεραν πίσω από το μπακάλικο του χωριού και τους εκτέλεσαν
Τα γυναικόπαιδα ακούγοντας τους πρώτους πυροβολισμούς σκέφθηκαν πως οι Γερμανοί πυροβολούν για να εκφοβίσουν τους αντάρτες. Η ίδια μοίρα περίμενε όμως κι αυτές. Το εκτελεστικό απόσπασμα οδήγησε τα γυναικόπαιδα έξω από το τελευταίο του χωριού. Εκεί στο γειτονικό περιβόλι έστησαν τα πολυβόλα τους.
Την τελευταία στιγμή πριν στήσουν τα γυναικόπαιδα στον τοίχο ο ένας Αυστριακός στρατιώτης λεγόμενος Human, έκανε μια προσπάθεια να αποσπάσει τον μικρό Παναγιώτη Νάκο από την ομάδα. Τον είχε γνωρίσει όταν αμέριμνος ο μικρός Παναγιώτης έπαιζε κι ο στρατιώτης εκτελούσε χρέη φρουρού στον κοντινό σιδηροδρομικό σταθμό της Ράχης.
Η προσπάθεια αυτή δεν ευοδώθηκε και ο Παναγιώτης ακολούθησε τους υπόλοιπους αλλά η μοίρα του έμελλε να είναι διαφορετική .
Συγκλονιστικές στιγμές εξελίχθηκαν όταν η νεαρή Ευαγγελία Σλατινοπούλου είδε έναν Γερμανό να λογχίζει τα δύο παιδιά που κρατούσε στον κόρφο τον Απόστολο και το αβάπτιστο κοριτσάκι της. Η μοιραία μάνα να αρχίσει να στριγγλίζει κι ένας πυροβολισμός στο κεφάλι έδωσε τέλος στο μαρτύριό της. Ταυτόχρονα τα πυροβόλα αντήχησαν και σύντομα τα δεκαεπτά γυναικόπαιδα έπεσαν νεκρά.
Η “τύχη” του 11χρονου Παναγιώτη
Ο μικρός Παναγιώτης Νάκος, που ο Αυστριακός Human είχε προσπαθήσει νωρίτερα να σώσει, είχε διαφορετική τύχη. Από τα πολυβόλα δέχθηκε ένα βλήμα στον αριστερό μηρό και πέφτοντας έκανε το νεκρό. Και η χαριστική βολή όμως τον τραυμάτισε στο αριστερό χέρι. Ανακτώντας τις αισθήσεις κατάφερε να σταθεί στα πόδια του και πήρε ένα μονοπάτι που οδηγεί στο γειτονικό Λαφύστι. Οι Γερμανοί επιστρέφοντας για να μεταφέρουν τα πτώματα διαπίστωσαν ότι έλειπε ένα. Αμέσως σήμανε συναγερμός και άρχισε η αναζήτηση καθώς οι Ναζί δεν ήθελαν να υπάρξει κανένας μάρτυρας της θηριωδίας τους αυτής . Το αίμα του μικρού πάνω στη γη τους οδήγησε στον μικρό Παναγιώτη και τον πυροβόλησαν και πάλι πετυχαίνοντας όμως ξανά στο αριστερό χέρι. Ο μικρός έπεσε έπεσε μέσα στα χόρτα και οι Γερμανοί τον θεωρήσαν νεκρό.
Έτσι ο Παναγιώτης Νάκος με κομμένο το αριστερό του χέρι έμελλε να είναι μάρτυρας της θηριωδίας που συντελέστηκε στις 11 Ιουνίου του 1944, στο Καλάμι Βοιωτίας και μετέφερε στις επόμενες γενιές το μοιραίο γεγονός.
Το Καλάμι στις Φλόγες
Οι Ναζί σε όλα τα εγκλήματα τους είχαν πρώτο μέλημα να μην αφήνουν μάρτυρες και ίχνη της θηριωδίας τους. Στα πλαίσια αυτής της τακτικής ήταν η περισυλλογή των πτωμάτων και η πυρπόληση τους. Τις σορούς των ανδρών τις συγκέντρωσαν στο μπακάλικο του Σλατινόπουλου και των γυναικόπαιδων στο σπίτι της Βασιλικής Κυρίτση και με εμπρηστική σκόνη ολοκλήρωσαν την αποστολή τους. Δύο μεγάλες πυρκαγιές φεγγοβολούσαν όλη τη νύχτα στο Καλάμι. Συνολικά το Καλάμι πλήρωσε με 26 ζωές την εκδικητική μανία του Κατακτητή.
Ο λαός της Βοιωτίας δεν έχει ξεχάσει την θυσία και κάθε χρόνο τελείται σεμνή τελετή μνημόσυνο στο λιτό μνημείο
Το Καλάμι Βοιωτίας αναγνωρίστηκε επίσημα ως μαρτυρικό χωριό με Προεδρικό Διάταγμα του 2017
