Ιστορικοί τόποι που κουβαλούν τη δική τους Ιστορία είναι και τα πολλά κάστρα της πατρίδας μας. Ξεπηδούν κατά τη μεσαιωνική περίοδο και λειτουργούν ως κέντρα ελέγχου της περιοχής τριγύρω τους ενώ χρησιμοποιούνται και ως σύμβολα προβολής και ισχύος. Αυτό το ρόλο έπαιξε στην Ιστορία και το Κάστρο του Πλαταμώνα που τόσο έχει χιλιοτραγουδηθεί από όλους τους Έλληνες.
Θέση και ιστορικά στοιχεία
Η θέση που επιλέχτηκε για το Κάστρο του Πλαταμώνα είναι σε στρατηγικό σημείο ώστε να ελέγχει τη διάβαση της κοιλάδας των Τεμπών και το δρόμο Μακεδονίας – Θεσσαλίας. Στην περιοχή αυτή, σύμφωνα με αρχαίες πηγές και τα αρχαιολογικά ευρήματα, τοποθετείται η αρχαία πόλις Ηράκλειον. Το τοπωνύμιο «Πλαταμώνας» (βραχώδη άκρα επί της θαλάσσης) αναφέρεται για πρώτη φορά το 1198 σε χρυσόβουλο του βυζαντινού αυτοκράτορα Αλεξίου Α’ Κομνηνού.
Το Κάστρο κτίστηκε από τον Λομβαρδό Σταυροφόρο Ρολάντο Πίκε ή Πίσκια (Rolando Pisscia ή Pice) κάπου μεταξύ των ετών 1204 και 1222. Αυτό συνέβη μετά τη Δ΄ Σταυροφορία (1204) και την είσοδο των Φράγκων στην Ελλάδα. Στη θέση της βυζαντινής οχύρωσης χτίστηκε το επιβλητικό κάστρο. Πάρα την ανακατάληψη του Κάστρου από τους Βυζαντινούς το 1224 και για κάποια χρόνια από τους Ενετούς τελικώς, επέρχεται η οριστική άλωση από τους Οθωμανούς. Η διατήρησή του από τους Τούρκους φαίνεται να οφείλεται σαφώς στη στρατηγική σημασία του.
Στα τέλη του 18ου αιώνα ο Πλαταμώνας ήταν αρματολίκι ενώ διοικητής διετέλεσε και ο ήρωας του 1821 Γεωργάκης Ολύμπιος.
Το 1770 καταλήφθηκε για ένα μικρό χρονικό διάστημα από τους Έλληνες, όπως επίσης και το 1825 και 1878. Βομβαρδίστηκε από τον πλοίαρχο Σαχτούρη το 1897 και από τότε εγκαταλείφθηκε από τους Τούρκους. Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα κατοικείται μόνον από 25 πυροβολητές με 5 κανόνια. Μάλιστα ορισμένα από αυτά τα κανόνια ανευρέθησαν κατά τη διάρκεια των εργασιών συντήρησης. Τοποθετήθηκαν σε ξύλινες βάσεις και πλέον εκτίθενται, όπως επίσης και τα μεταλλικά τους βλήματα (τόπια).
Στις 15-16 Απριλίου 1941 στην περιοχή του Πλαταμώνα οι Ναζί συγκρούστηκαν με το συμμαχικό νεοζηλανδικό τάγμα και οι Γερμανοί βομβάρδισαν το κάστρο.
Αρχιτεκτονική Περιγραφή του Κάστρου
Το κάστρο του Πλαταμώνα διαθέτει τα τρία βασικά χαρακτηριστικά των μεσαιωνικών φρουρίων: τον πρώτο περίβολο, τον δεύτερο περίβολο που αποτελεί και την ακρόπολη και τον κεντρικό πύργο. Ο εξωτερικός τοίχος του κάστρου έχει σχήμα πολυγωνικό καθώς επίσης ενισχύεται και από πύργους.
Στην βορειοανατολική πλευρά υψώνεται ο μεγαλοπρεπής κεντρικός πύργος του αμυντικού συγκροτήματος με σχήμα οκταγωνικό, ύψος 16μ. του οποίου η είσοδος βρισκόταν για λόγους ασφαλείας σε ύψος 2μ από την επιφάνεια του εδάφους. Στο χώρο του κάστρου διατηρείται η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής (η μόνη από τις 5 που υπήρχαν εκεί παλαιότερα) η οποία κατά την τουρκοκρατία είχε μετατραπεί σε τζαμί.
Tips4Travellers
Το Κάστρο του Πλαταμώνα απέχει 100 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη και δεσπόζει στις πανέμορφες ακτές της Πιερίας κάτω από τη σκιά του Ολύμπου. Είναι ένα από τα ωραιότερα και καλύτερα διατηρημένα κάστρα της Ελλάδας. Μπορείτε να συνδυάσετε την εκδρομή σας στην Πιερία με το Λιτόχωρο και το φαράγγι του Ενιπέα, τον όμορφο και γραφικό Παλαιό Παντελεήμωνα ή τον Αρχαιολογικό χώρο στο Δίον. Ακόμη για τους λάτρεις του θρησκευτικού τουρισμού σε όχι μακρινή απόσταση υπάρχει η Μονή του Αγ. Εφραίμ στην Κονταριώτισσα όπως και το εκκλησάκι της Μονής της Παναγίας.
Εισιτήρια για το Κάστρο του Πλαταμώνα : Ολόκληρο:€3, Μειωμένο €2
Ακόμα όμως κι αν δεν έχετε ακούσει κάτι για την ιστορία του Κάστρου του Πλαταμώνα σίγουρα θα έχετε σιγοψιθυρίσει τους στίχους του Φίλιππου Γράψα:
