Συνεχίζοντας τις περιπλανήσεις μας στο πανέμορφο Πήλιο και στα προσκυνήματα της Ελλάδος θα γνωρίσουμε ένα πανέμορφο εκκλησάκι στην Πορταριά. Πρόκειται για ένα βυζαντινό εκκλησάκι της Παναγίας Πορταρέας που αποτελούσε ουσιαστικά τον κεντρικό ναό της ομώνυμης Μονής κι έδωσε μετέπειτα το όνομά της σε ολόκληρο τον οικισμό. Η Παναγία Πορταρέα αποτελεί το σύμβολο της γραφικής αυτής γωνιάς του Πηλίου, του βουνού των Κενταύρων.
Τοποθεσία
Στον κεντρικό δρόμο της Πορταριάς, μια στροφή μετά την γραφική πλατεία αντικρίζουμε την Παναγία Πορταρέα, το μικρό εκκλησάκι που βρίσκεται στον ίδιο προαύλιο χώρο με τον μεγαλύτερο πέτρινο ναό του Αγίου Νικολάου. Απέχει από την πόλη του Βόλου μόλις 11 χλμ. Αυτό που τραβάει αμέσως το βλέμμα του επισκέπτη είναι ο κήπος του Αγίου Νικολάου που έχει πάνω από 1.500 ορτανσίες, το λουλούδι του Πηλίου.
Ιστορία
Ο μονόχωρος ξυλόστεγος μικρός ναΐσκος της Παναγίας Πορταρέας χτίστηκε τον 16o αιώνα επάνω στο βυζαντινό ναό της Παναγίας Πορταρέας του 13ου αιώνα. Ο προγενέστερος αυτός ναός αποτελούσε το καθολικό μιας Μονής που υπήρχε στο σημείο.
Σύμφωνα με ιστορικές πηγές το αρχικό εκκλησάκι χτίστηκε πριν το 1273.
Από τον αρχικό βυζαντινό ναό διασώζονται κάποια τμήματα της τοιχοποιίας. Αυτός είχε τις ίδιες διαστάσεις με εκείνες του ναού που σώζεται σήμερα. Οι τοιχογραφίες του ναού χρονολογούνται βάσει επιγραφής στα 1581.
Περιγραφή του ναού
Ο Ναός της Παναγίας Πορταρέας έχει διαστάσεις 10 μέτρα μήκος και εννιά μέτρα πλάτος. Στην κεντρική είσοδό του υπάρχει εικόνα της Παναγίας. Σε επιγραφή του ναού αναφέρεται ότι ο ναΐσκος αγιογραφήθηκε το 1581 από τον μοναχό της Σουρβιάς Μιχαήλ. Το εσωτερικό του ναού κοσμούν σπάνιες τοιχογραφίες από το βίο της Παναγίας.
Στον ναό υπάρχει και μια μαρμάρινη επιγραφή με ονόματα κτητόρων, λαϊκών, ιερέων και αρχόντων που αποδεικνύει ότι υπήρξε κάποτε ενοριακός ναός της Πορταριάς. Πρέπει να αναφέρουμε πως εκείνη την εποχή υπήρχαν δεκάδες μοναστήρια σε όλο το Πήλιο που τότε είχε την ονομασία Δρόγγος ή όρος του Δρόγγου. Πολλές περιοχές οφείλουν το όνομά τους σήμερα σε μοναστήρια που υπήρχαν στην περιοχή όπως ο Άγιος Λαυρέντιος και η Πορταριά.
Κατά τον ιστορικό κ. Απόστολο Παπαθανασίου, τα μοναστήρια άρχισαν να οικοδομούνται από τον 10ο αιώνα οπότε πολλοί μοναχοί ήλθαν στο Πήλιο από το Άγιο Όρος. Η σχέση αυτών των μοναστηριών με τα χωριά εκείνη την εποχή ήταν ιδιαίτερα στενή.
Υπήρχαν τόσα μοναστήρια μετά το 10ο αιώνα στο Πήλιο που είχε φθάσει να αποκαλείται βουνό των Κελλίων ή Κελλία.
Η Παναγία Πορταρέα μοιράζεται τον προαύλιο χώρο της με την εκκλησία του Ιερού Ναού του Αγίου Νικολάου που είναι ο κεντρικός ναός της Πορταριάς. Η εκκλησία αυτή έργο του 1885 είναι τρίκλιτη βασιλική με κολώνες στο εσωτερικό με σκαλιστά κιονόκρανα. Στην εξωτερική τοιχοποιία του ναού ενσωματώνονται υπέροχες μαρμάρινες παραστάσεις κυρίως στην εξωτερική πλευρά του ιερού. Η μοναδικότητα του ναού βρίσκεται στην υπερυψωμένη Αγία Τράπεζα.
Η Παναγία Πορταρέα εορτάζει στο μεγάλο πανήγυρι του καλοκαιριού στις 15 Αυγούστου.
