Το Thesekdromi ακολουθεί τα μονοπάτια της Ορθοδοξίας και της Ελλάδας και σας ταξιδεύει στις Σέρρες και συγκεκριμένα στην Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου.
Συνεχίζοντας τις εξορμήσεις στα προσκυνήματα της Βόρειας Ελλάδας, κάνουμε στάση σε μια από τις πιο ξακουστές μονές της χώρας μας, το γυναικείο μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου Σερρών. Το μοναστήρι βρίσκεται στο Μενοίκιο Όρος σε μια χαράδρα. Μέσα στον κύριο ναό του μοναστηριού συναντάμε ένα τάφο, ο οποίος ανήκει στον Γεννάδιο Σχολάριο, ο οποίος διετέλεσε πατριάρχης μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453.
Το ιστορικό μετά την άλωση της Πόλης
Ο Μωάμεθ ο Πορθητής, αφού κατέκτησε την Κωνσταντινούπολη στις 29 Μαΐου το 1453 αποφάσισε μετά τις σφαγές και την πολιορκία να προσελκύσει τους Χριστιανούς της Πόλης, οι οποίοι προφανώς είχαν εγκαταλείψει την Κωνσταντινούπολη βλέποντας το «μένος» των μουσουλμάνων. Έτσι λοιπόν, ο ο Σουλτάνος αποφάσισε την ανασύσταση του Πατριαρχείου και κατ΄επέκταση της Ορθόδοξης κοινότητας, δίνοντας αυτονομία στην εκκλησία, με την προϋπόθεση ότι η ηγεσία της θα αποδεχτεί την Οθωμανική αυτοκρατορία.
Η θέση του πατριαρχείου ήταν κενή καθώς ο Γρηγόριος Μάμας είχε διαφύγει στην Ιταλία το 1451 και έτσι ο Μωάμεθ βρήκε τον ιδανικό άνθρωπο στο πρόσωπο του Γεννάδιου Σχολάριου.
Ποιος ήταν όμως ο Γενάδιος Σχολάριος;
Το κοσμικό του όνομα του Γεννάδιου ήταν Γεώργιος Κούρτεσης Σχολάριος και γεννήθηκε στη Θεσσαλία από μια εύπορη οικογένεια της περιοχής. Η έφεσή του στα γράμματα φάνηκε από νωρίς καθώς μόνος του ασχολήθηκε με τη Νομική, την Θεολογία και την Φιλοσοφία.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1430 δημιούργησε τη δική του σχολή στο σπίτι του μιας και πίστευε ότι οι νέοι δεν παίρνουν την κατάλληλη παιδεία. Μάλιστα το έκανε αφιλοκερδώς, θέλοντας απλά να μεταδώσει τις γνώσεις του.
Το έργο του έγινε γνωστό και στην αυτοκρατορία και έτσι το 1436 έγινε γραμματικός του Βυζαντινού αυτοκράτορα Ιωάννη Η΄ Παλαιολόγου. Εκείνο το διάστημα ήταν στα «θεμέλια» η μεγάλη σύνοδος της Φλωρεντίας- Φερράρας και ο Ιωάννης ήθελε κάποιον γραμματικό στο πλάι του.
Οι θέσεις του στην Ένωση των εκκλησιών
Στη σύνοδο της Φλωρεντίας έπεσε στο τραπέζι και το χρόνιο ζήτημα της Ένωσης των εκκλησιών, δηλαδή της Δυτικής και της Ανατολικής. Ο Γεννάδιος αρχικά δεν εξέφραζε δημόσια την άποψή του, ωστόσο δήλωσε αρχικά υπέρ. Έπειτα όμως κατά τη διάρκεια των συζητήσεων άλλαξε γνώμη κι άρχισε να αμφιβάλει για το γεγονός πως η Ένωση θα μπορούσε να σώσει την Κωνσταντινούπολη. Σύμφωνα με ιστορικές επιγραφές ο Γεννάδιος έφυγε πριν από τη λήξη της Συνόδου.
Η επιστροφή του στην Κωνσταντινούπολη
Όταν επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη ο κόσμος είχε χωριστεί ουσιαστικά σε αυτούς που επιθυμούσαν την Ένωση (ενωτικοί) και σε εκείνους που ήταν αντίθετοι με αυτούς (ανθενωτικοί). Ο Γεννάδιος ήταν στενός φίλος του Μητροπολίτη Εφέσου Μάρκο ο οποίος ήταν ο επικεφαλής των ανθενωτικών. Λίγο πριν πεθάνει ο μητροπολίτης όρισε διάδοχό του τον Γεννάδιο. Έπειτα οι ανθενωτικοί συνεχώς αυξάνονταν ιδρύοντας και δική τους εκκλησία την «Ιερά Σύναξις ή Σύναξις των Ορθοδόξων».
Το 1477 απομακρύνθηκε από την θέση του και ο Γεννάδιος αποφάσισε να μονάσει στη Μονή Χαρσιανείτου εκεί όπου πήρε το όνομα Γεννάδιος.
Στις αρχές του 1450 ο Πατριάρχης εγκατέλειψε τον Πατριαρχείο και κατέφυγε στη Ρώμη, αφήνοντας την θέση ακέφαλη. Έτσι λοιπόν παρά την ψήφιση της Ένωσης στη Φλωρεντία και την οριστικοποίηση στην Αγία Σοφία το 1452, το πατριαρχείο ήταν άδειο κι έπειτα ήρθε και η Άλωση. Ο Γεννάδιος φυλακίστηκε και τελικά έγινε σκλάβος από τους Οθωμανούς.
Η κίνηση του Μωάμεθ του Β΄
O Μωάμεθ επέλεξε τον Γεννάδιο καθώς θέλησε να στείλει ένα μήνυμα προς την Δύση. Ο Γεννάδιος ως ανθενωτικός θα έστελνε έμμεσα το μήνυμα πως η Ανατολική εκκλησία χαράζει πλέον την δική της πορεία. Ο Μωάμεθ απελευθέρωσε τον Γεννάδιο, εξαγοράζοντας τον από τον αφέντη του. Τον έχρισε Πατριάρχη, περνώντας έτσι ο Γεννάδιος από μοναχός σε διάκονο, ιερέα σε χρόνο ρεκόρ στο υψηλότερο αξίωμα της ορθόδοξης εκκλησίας.
Ανάμεσα στα προνόμια ήταν η φοροαπαλλαγή, η διατήρηση οθωμανικής φρουράς και η ισόβια διατήρηση του αξιώματός του.
Το έργο του ως Πατριάρχης και το τέλος του στις Σέρρες
Ο νέος Πατριάρχης είχε δύσκολο έργο μετά την Άλωση καθώς έπρεπε αρχικά να βρει και να ελευθερώσει πολλούς κληρικούς, οι οποίοι ήταν σκλάβοι στους Οθωμανούς. Αντιμετώπισε το πρόβλημα με τους παράνομους γάμους. Πολλές οικογένειες διαλύθηκαν και αυτοί που έμειναν πίσω έκαναν εξώγαμα. Ο Πατριάρχης λοιπόν τους έδωσε την δυνατότητα να ακυρώσουν τον πρώτο του γάμο ώστε να μην εξισλαμίζονται για να κάνουν δεύτερο γάμο. Παράλληλα δέχτηκε ενωτικούς κληρικούς υποχρεώνοντας τους να δηλώνουν εγγράφως την πίστη τους στην ορθοδοξία.
Κατηγορήθηκε ότι επέτρεπε γάμους σε παιδιά άνω των 12 ετών, ωστόσο φαίνεται να το έκανε για να μη μπορούν οι Οθωμανοί να τους μετατρέπουν σε γενίτσαρους από το παιδομάζωμα. Παράλληλα επανίδρυσε την μεγάλη του γένους Σχολή στην Κωνσταντινούπολη.
