Συνεχίζοντας τις περιηγήσεις μας σε τόπους που σημάδεψαν την ιστορία μας και ειδικά για φέτος που συμπληρώνονται 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821, το Τhesekdromi σας παρουσιάζει τη Δημητσάνα. Τον τόπο δύο μεγάλων ιεραρχών της Επανάστασης με τη δική τους συμβολή στην ιστορία ο καθένας.
H Δημητσάνα είναι ιστορική κωμόπολη της Πελοποννήσου, πρωτεύουσα της επαρχίας Γορτυνίας του Νομού Αρκαδίας. Στην θέση της σημερινής Δημητσάνας υπήρχε η αρχαία Αρκαδική πόλη Τεύθις η οποία είχε συμμετάσχει στον Τρωικό πόλεμο. Η πόλη είναι χτισμένη αμφιθεατρικά πάνω σε δυο αντικριστούς λόφους. Ξεχωρίζουν τα ψηλά, πέτρινα πυργόσπιτα σύμβολα μεγαλοπρέπειας αλλά και ασφάλειας για τους κατοίκους τους.
Η Δημητσάνα έπαιξε σημαντικό ρόλο στην Επανάσταση κυρίως λόγω των μπαρουτόμυλων. Χάρη σε αυτούς η Δημητσάνα ονομάστηκε «μπαρουταποθήκη του Έθνους». Οι περισσότεροι Δημητσανίτες γνώριζαν την τέχνη του μπαρουτιού και ήταν γνωστοί ως «μπαρουξήδες». Η λειτουργία μπαρουτόμυλων μαρτυρείται ήδη από τη Βενετική κατάκτηση στα τέλη του 17ου αιώνα και αρχές του 18ου. Τότε ήταν που ιδρύθηκαν μπαρουτόμυλοι με πρωτοβουλία του μητροπολίτη. Καταστράφηκαν από τους Τούρκους το 1767 υπό το φόβο ταραχών αλλά αναστηλώθηκαν και πάλι λίγο πριν την Επανάσταση από τους Νικόλαο και Σπυρίδωνα Σπυλιωτόπουλο. Με έξοδα των ιδίων και άλλων Φιλικών, πιθανώς και με χρήματα που έφερε ο Παπαφλέσσας, επαναλειτούργησαν οι μπαρουτόμυλοι αποθηκεύοντας πυρίτιδα για τον αγώνα σε μοναστήρια, σπήλαια και υπόγεια σπιτιών.
Εκτός από τους μπαρουτόμυλους, παραγωγή πυρίτιδας γινόταν και από τους κατοίκους στα σπίτια τους.
Κατά τη διάρκεια του αγώνα του 1821 μεγάλο μέρος της περίφημης βιβλιοθήκης της Δημητσάνας καταστράφηκε γιατί οι Έλληνες χρησιμοποιούσαν το χαρτί για να φτιάχνουν φυσέκια.
Ο πατριάρχης Γρηγόριος Ε’
Σημαντική η προσφορά της Δημητσάνας στον Αγώνα όμως κι εξαιτίας των σημαντικών προσωπικοτήτων που κατάγονταν από αυτήν. Σημαντικότερη ίσως μορφή αυτή του Γρηγορίου του Ε’ Οικουμενικού Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως και μάρτυρα του Γένους. Ο Γεώργιος Αγγελόπουλος, όπως ήταν το κοσμικό του όνομα, γεννήθηκε το 1745 στη Δημητσάνα Αρκαδίας από φτωχούς και ευσεβείς γονείς, τον Ιωάννη και την Ασημίνα. Με ζήλο συνέχισε τις σπουδές του, εκάρη μοναχός, φοίτησε στην περίφημη Πατμιάδα Σχολή κι εκλέχθηκε την Πρωτομαγιά του 1797 ομοφώνως Οικουμενικός Πατριάρχης. Στη συνέχεια παραιτήθηκε κυρίως εξαιτίας των πιέσεων από τις Οθωμανικές αρχές και κατέληξε στο Αγ. Όρος.
Ο αφορισμός του Υψηλάντη και το μαρτυρικό τέλος
Ανακλήθηκε στο Πατριαρχείο το 1806. Έγινε δεκτός με ενθουσιασμό από τους χριστιανούς της Πόλης και ανέλαβε εκ νέου το έργο του. Το 1808, πραξικόπημα έφερε στην εξουσία τον σουλτάνο Μαχμούτ Β’, οπότε ο Γρηγόριος υποχρεώθηκε να παραιτηθεί και να αποσυρθεί εκ νέου στο Άγιον Όρος. Λίγο αργότερα ανακλήθηκε για τρίτη και τελευταία φορά στον πατριαρχικό θρόνο. Όταν ξέσπασε η εξέγερση των Ελλήνων στις παραδουνάβιες ηγεμονίες (1 Φεβρουαρίου 1821), ακολούθησαν αμέσως φρικτά και αιματηρά αντίποινα στην Κωνσταντινούπολη και σε όλες τις μεγάλες πόλεις της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Ο σουλτάνος διέταξε να συγκεντρωθούν στο Φανάρι όλες οι διαπρεπείς ελληνικές οικογένειες της Πόλης και ο πατριάρχης. Υποχρέωσε τον άγιο Γρηγόριο να υπογράψει τον αφορισμό του πρωτεργάτη της εξέγερσης Αλεξάνδρου Υψηλάντη και των συντρόφων του.
Παρ’ όλα αυτά η Επανάσταση ανθεί και ο Πατριάρχης αντιμετωπίζεται ως βασικός υπαίτιος και υποστηρικτής. Έτσι, στις 10 το πρωί της 10ης Απριλίου του 1821, ανήμερα της εορτής του Πάσχα, ο Πατριάρχης συλλαμβάνεται και σε λίγες ώρες στη μεσημβρινή πύλη του Πατριαρχείου είχε στηθεί η αγχόνη. Ο δήμιος, αφού του αφαίρεσε το εγκόλπιο, το ράσο, το κομπολόι και ό,τι πολύτιμο βρήκε πάνω του, τοποθέτησε τον βρόχο στον λαιμό του. Ακολουθήσε διαπόμπευση του σώματος του από τον όχλο στους δρόμους της Πόλης. Στις 8 Απριλίου του 1921, ο Γρηγόριος Ε’ ανακηρύχθηκε Άγιος και η μνήμη του εορτάζεται κάθε χρόνο στις 10 Απριλίου. Σήμερα λειτουργεί ένα μικρό εκκλησιαστικό μουσείο στο ανακαινισμένο σπίτι του πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄.
Στη Δημητσάνα διασώζεται και το σπίτι που γεννήθηκε το (1771) ο Μητροπολίτης Παλαιών Πατρών, Γερμανός, ένας από τους πρωταγωνιστές ιεράρχες της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Ένα άλλο αξιοθέατο είναι η ιστορική βιβλιοθήκη με τις σπάνιες εκδόσεις.
Τέλος, λίγο έξω από το χωριό λειτουργεί το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης όπου η Τράπεζα Πειραιώς έχει αποκαταστήσει παραδοσιακές εγκαταστάσεις και υδροκίνητους μηχανισμούς. Τα εργαστήρια περιβάλλονται από πυκνή βλάστηση και άφθονα τρεχούμενα νερά.
Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης Φωτο Π.Ι.Ο.Π.
Tips4Travellers
Η Δημητσάνα απέχει 200 χλμ. από την Αθήνα και αποτελεί ιδανικό προορισμό όλες τις εποχές, για τριήμερο κι όχι μόνο. Μπορεί να συνδυαστεί με επίσκεψη στα ιστορικά μέρη της Πελοποννήσου όπως η Καρύταινα, η Στεμνίτσα και τα Λαγκάδια. Επίσης πολύ κοντά είναι η Μονή Φιλοσόφου και το φαράγγι του Λούσιου για τους φίλους της περιπέτειας. Ακόμα, για τους λάτρεις της ηρεμίας, οι παραδοσιακές ταβέρνες με τα εξαιρετικά τοπικά πιάτα αλλά και τα όμορφα καφέ με τζάκι και ιδιαίτερη διακόσμηση προσφέρουν στιγμές χαλάρωσης.
Πηγή
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΟΜΙΛΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
